Öksürük Otu, Asteraceae (Papatyagiller) familyasına ait çok yıllık otsu bir bitkidir, bilimsel adı Tussilago farfara‘dır. Türkiye’de yayılış alanı çok geniş olan bu bitki, Doğu Anadolu hariç tüm bölgelerimizde bulunur. Öksürük otunun çiçekleri oldukça küçüktür ve sarı renge sahiptir. Yörelere göre farklı isimler almaktadır. Bu isimlerden bazıları: Kabalak, Deveşaplağı, Devetabanı, Gabalah, Gabalak, Kavalak, Kusut (Sürmene-Trabzon), Öksürük otu, Sulandık otu (Tekirdağ), Şabla.
Öksürük otunun kullanılan kısmı genellikle yapraklarıdır. Yapraklar ilkbahar sonuyla yaz başında toplanır, ardından yapraklar kıyılarak kurutulmaya bırakılır. Yapraklarının üstleri yeşil, altları gümüş rengindedir. Kokusuzdur ve acımsı bir tada sahiptir.
Çekoslovakya, bu bitki için 1965-1993 yılları arasında pul bastırdı.
Öksürük otunun faydaları :
- Öksürük ve balgam söktürücü özelliktedir.
- Akut solunum yolu üşütmelerinde, uzun süreli öksürüklerde ve ses kısıklığında öksürük otu çayı (bal eklenerek) kullanılabilir.
- Bronşit, nezle, bronşiyal astım, zatülcenp ve başlangıç dönemindeki akciğer tüberkülozunda rahatlatıcı etkisi vardır.
- İlkbaharda öksürük otunda elde edilen özsuyu; kronik bronşitte, astım rahatsızlıkları ve sigaranın oluşturduğu zararların telafisinde kullanılabilir. Bunun için bir tatlı kaşığı özsuyu, bir kâse et suyuna veya sıcak süte eklenerek içilir.
- Ayrıca taze sıkılmış bitkinin özsuyu, kulağa damlatıldığında kulak ağrısına da iyi gelmektedir.
- Mayıs ayında yaprakları çıkmaya başlar, bu yapraklar C vitamini kaynağı olarak salata ve çorbalarda maydanoz gibi kullanılabilir.
- Yapraklarıyla beraber çiçekleriyle hazırlanan buğu, kriz halinde ve boğuk soluk alma sorunlarında solunduğunda rahatlatır. Ayrıca bu şekilde hazırlanan buğu, kronik bronşitte de fayda sağlar. Buğu gün içerisinde birkaç kez solunabilir.
- Öksürük otu sadece solunum rahatsızlıklarında değil ayak şişliklerinde de kullanılabilir. Öksürük otunun kaynama suyuyla yapılan ayak banyosu faydalı olacaktır.
- Yapraklarının yıkanarak lapa haline getirilmesiyle haricen kullanılan kompreslerinin birçok etkisi bulunmaktadır. Bu lapa göğüs üstüne uygulandığında akciğer hastalıklarında ve moraran dokuların tedavisinde yardımcı olur.
- Öksürük otunun yapraklarının kaynama suyuyla hazırlanan kompresi yılancık çıbanının tedavisinde kullanılabilir.
- Bitkinin ezilmiş taze yaprakları ve krema karıştırılarak Filibit hastalığında kullanılır. Elde edilen karışım iltihaplı bölgeye sürülür, ardından bir bezle üzeri kapatılır.
Öksürük otu çayının hazırlanışı:
İnce kıyılmış çiçek ve yaprak karışımından bir tatlı kaşığı alınarak bir su bardağı kaynar suya eklenir. 4- 5 dakika demlenmeye bırakılarak süzülür.
Buğunun hazırlanışı:
Bir yemek kaşığı çiçek ve yaprak karışımı suda haşlanır. Elde edilen karışımın buğusu bir örtünün altında solunur. Günde birkaç kez uygulanabilir.
Lapanın hazırlanışı:
Taze yapraklar iyice kaynatılır, ardından ezilerek hasarlı bölgeye uygulanır. Sıcak kalabilmesi için üzeri örtülür.
Ayak banyosunun hazırlanışı:
İki avuç kadar yaprak bir miktar suda haşlanır, demlendikten sonra 20 dakika ayaklar içinde bekletilir.
Öz suyunun hazırlanışı:
Yıkanmış taze yapraklar iyice kıyılır, ardından mikserden geçirilerek süzülür.
Uyarı: Fazla tüketimi her bitkisel üründe olduğu gibi faydanın aksine zarar vermektedir. Ayrıca karaciğere zararı olabilir.