İdrar yolu enfeksiyonu, son zamanlarda pek çok kişide görülen rahatsızlıkların başında gelmektedir. İdrar yollarında meydana gelen problemler neticesinde kendini gösteren bu hastalık, doğru şekilde tedavi edilmemesi halinde daha farklı sağlık sorunlarına da neden olabilir. Pek çok nedenle oluşabilen ve gösterdiği çeşitli belirtiler ile ayırt edilebilen idrar yolu enfeksiyonu konusunda daha detaylı bilgi edinmek isteyenlere ise ilk olarak idrar yolu enfeksiyonu nedir sorusu cevaplandırıldıktan sonra idrar yolu enfeksiyonu neden olur sorusu yanıtlanabilir ve akabinde idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ile tedavi yöntemlerinden de söz edilebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu ile ilgili yapılabilecek ilk açıklama, bu rahatsızlığın idrar yolundan mesaneye kadar ulaşabilen bazı bakteriler nedeniyle meydana geldiğidir. İdrar yolu enfeksiyonunun yalnızca mesane bölgesinde görülmesi durumunda ise bu hastalığa sistit ismi verildiği söylenebilir. Fakat çoğu zaman idrar yolu enfeksiyonu sadece mesane bölgesine hasar vermekle kalmamakta ve üriner sisteme bağlı olan üst idrar kanalı ya da böbrekleri de olumsuz anlamda etkilemektedir. Bu durumda yani enfeksiyonun üst idrar kanalı veya böbreklere yayılması halinde meydana gelen rahatsızlığa dapiyelonefrit ismi verilir. Her iki rahatsızlık birbirleri ile kıyaslandıkları zamansa alt idrar yolu enfeksiyonu olarak tanımlanan sistitin üst idrar yolu enfeksiyonu piyelonefrite göre daha az tehlikeli olduğundan söz edilebilir.
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur diyen kişilere bu rahatsızlığın erkeklere nazaran kadınlarda çok daha sık görüldüğünden bahsedilebilir. Genellikle tekrar nükseden bir sağlık problemi olarak bilinen idrar yolu enfeksiyonunun kadınlarda daha sık görülmesinin nedeninin ise kadınların idrarını mesane bölgesinden dışarıya çıkartan kanalın erkeklerde bulunan idrar kanalına göre daha kısa olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Yine bunun yanı sıra kadınlarda menopoz dönemi ile birlikte oldukça azalan östrojen seviyesi neticesinde idrar yolunda yer alan astarın inceldiği ve bu nedenle kadınların erkeklere oranla idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma risklerinin arttığı da dile getirilebilir.
Kadınlar için önemli dönemlerden birisi olan hamilelik dönemi ise genel anlamda idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riskini arttırmasa da anne adaylarının bu dönem içerisinde bakterilere karşı çok daha dirençsiz olduklarından söz edilebilir. Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonlarının hamilelik döneminde görülmesi halinde bebeğe de zarar gelebileceği için vakit kaybedilmeden ilgili sağlık kuruluşlarına başvurulması tavsiye edilmektedir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedenleri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur diye merak eden kişilere ilk olarak bu rahatsızlığın cinsel organın çeşitli bakterilere maruz kalması ve bir sonraki aşamada söz konusu bakterilerin idrar yoluyla mesaneye ulaşmasıyla meydana gelebileceğinden bahsedilebilir. Bu bakterilerin dış ortamda kullanılan bir tuvalet neticesinde cinsel organlara bulaşarak yerleşebilecekleri gibi aşağıdaki durumların da yine idrar yolu enfeksiyonu nedenleri arasında yer aldığı söylenebilir:
- İdrar Yolu Anormallikleri
İdrar yolu anormalliklerinden muzdarip olarak doğan bebeklerde idrarın olması gereken şekilde hareket edememesinden ve bu nedenle idrar yolunda birikmesinden ötürü idrar yolu enfeksiyonu normal bebeklere göre daha sık görülmektedir.
- İdrar Yolu Tıkanıklığı
Böbrek taşlarının ya da prostat büyümesinin idrar yolunu tıkaması neticesinde idrarın mesanede kalması gibi bir problem meydana gelebilir. Bu da idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riskini fazlasıyla arttırabilir.
- Bağışıklık Sistemi Problemleri
Şeker hastalığına benzer şekilde bağışıklık sistemini baskılayan ve bu nedenle vücudun dışarıdan gelebilecek olan bakterilere karşı savunma sistemini zayıflatan pek çok hastalık, kişilerin idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma ihtimallerini de fazlasıyla yükseltebilir.
- İdrar Yapabilmek İçin Sonda Kullanımı
Bazı durumlarda farklı hastalıklar nedeniyle idrarını kendi kendine yapamayan ve bu yüzden sonda kullanmak zorunda kalan kişilerde idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma olasılığının normal kişilere oranla çok daha fazla olduğu söylenebilir.
- Çeşitli Doğum Kontrol Yöntemleri
Doğum kontrolü yapabilmek amacıyla diyafram ya da spertmatisid yani sperm öldürücü ilaçlar kullanan kadınların idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma ihtimallerinin çok daha yüksek olduğu bilinir.
- Cinsel Açıdan Aşırı Aktif Olmak
Kadın ya da erkek ayırt edilmeksizin cinsel açıdan fazlasıyla aktif olan kişilerin idrar yolu enfeksiyonu problemi ile karşı karşıya kalma riskinin cinsel hayatı aktif olmayan kişilere göre çok daha yüksek olduğu belirtilebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur sorusuna verilen yanıtlardan sonra bu rahatsızlığı yaşayıp yaşamadığını anlamak isteyen kişilere de idrar yolu enfeksiyonu belirtilerinden söz edilebilir. Buna göre aşağıdaki belirtilerden birden fazlasının görülmesi durumunda kişilerin uzman bir doktor ile görüşmeleri tavsiye edilir.
- Sık sık idrar yapma
- İdrar sonrasında yeniden idrarın gelmesi
- İdrar yaparken duyulan ağrı ve yanma hissi
- Karnın alt bölgesinde baskı hissetme
- Karnın alt kısmında şişlik
- Karın bölgesinin genelinde rahatsızlık
- Pelvik bölge veya bel kısmında ağrı ve acı hissi
- Kanlı idrar
- Bulanık renkli idrar
- Ağır şekilde kokan idrar
Yukarıda açıklanan idrar yolu enfeksiyonu belirtileri dışında nadiren de olsa aşağıdaki belirtiler de gözlemlenebilmektedir. Bunun yanı sıra aşağıda yer alan belirtilerin ‘’Alarm veren belirtiler’’ oldukları ve bu nedenle herhangi birisinin görülmesi durumunda dahi acil tıbbi müdahale gerektiği de ek olarak dile getirilebilir. Buna göre kişiler,
- Yüksek ateşle karşı karşıya kalıyorlarsa,
- Mide bulantısı yaşıyorlarsa,
- İstem dışı kusuyorlarsa,
- Sırt bölgesinde kaburgaların altında şiddetli ağrı çekiyorlarsa,
Derhal uzman bir doktordan destek almaları gerekmektedir. Bunun yanı sıra idrar yolu enfeksiyonundan şüphe duyan kişilerin böbrek rahatsızlıkları varsa, bağışıklık sistemlerinde problem bulunuyorsa, diyabet hastalığı ile mücadele ediyorlarsa, 65 yaşının üzerindelerse veya hamilelerse çok daha dikkatli davranmaları ve idrar yolu enfeksiyonu olma ihtimallerini asla göz ardı etmemeleri oldukça önemlidir.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri
Yetişkinlere nazaran çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun yaşandığı durumlarda en belirgin belirti olan yanma hissinin çoğu zaman hiç görülmediği söylenebilir. Bu nedenle çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığını anlamak için diğer belirtilerin üzerine eğilmek gerekir. Söz konusu bebekler olduğunda ise kendilerini sözle ifade edemeyecekleri için aşağıdaki belirtilerin var olup olmadığına dikkat etmek oldukça önemlidir.
- Grip ya da benzeri herhangi bir rahatsızlık olmadan meydana gelen ateş
- Sebepsiz yere iştah kesilmesi
- Kokusu değişen idrar
- Kusma
- Sebepsiz huysuzluk belirtileri
Bebeklik çağını geçen ve 2-4 yaş arasında olan çocuklardaki idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ise aşağıdaki gibidir:
- İdrara çıkarken yanma hissi
- İdrar yaparken ağrı ve acı hissetme
- Sık sık idrara çıkma
- İdrarını altına kaçırma
- Pembe renkli idrar
- Kötü kokulu idrar
- Bulanık idrar
- Alt karın bölgesinde duyulan ağrı hissi
- Sırtın alt kısmında duyulan ağrı hissi
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur sorusunu yanıtladıktan ve bu rahatsızlığın hem yetişkinlerde hem bebeklerde hem de çocuklardaki belirtilerinden bahsettikten sonra idrar yolu enfeksiyonu tedavisi hakkında merak edilenlere de geçilebilir.
Öncelikle idrar yolu enfeksiyonunun tam anlamıyla tespit edilebilmesi için mutlaka uzman kontrolüne gidilmesi gerektiği söylenebilir. İlgili klinikte idrar yolu enfeksiyonunun bulunup bulunmadığını anlayabilmek için yapılacak olan testler arasında ilk sırada ise idrar testi gelmektedir. Bu test esnasında alınan idrar örnekleri laboratuvarlarda incelenerek beyaz kan hücrelerinin yanı sıra bakteri ve kırmızı kan hücreleri açısından detaylı bir şekilde analiz edilmektedir.
Laboratuvarlarda yapılan bu incelemelerin ardından da idrar örneği üzerinden idrar kültürü yapılmakta ve bu sayede idrar yolu enfeksiyonuna neden olan bakterinin türü belirlenmektedir. Bakteri türünün belirlenmesinin ardından ise söz konusu bakteriyi öldürebilecek en doğru ve en etkili ilacın reçetelendirilmesi ve hastaya verilmesi mümkün olmaktadır.
Bazı durumlarda uzman doktorlar tarafından bu rahatsızlığın idrar yolundaki anormalliklerle ilgili olup olmadığını anlayabilmek amacıyla idrar kanallarının filmi de talep edilebilmektedir. Tomografi ya da ultrason ile alınabilecek olan bu filmler dışında ayrıca mesanenin görüntülenebilmesi için sistoskopi yönteminden de yararlanılabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur diyen ve bu hastalığın tedavisini merak eden kişilere bu hastalığın çoğu durumda antibiyotiklerle tedavi edilebileceği söylenebilir. Ancak her antibiyotiğin her bakteri üzerinde etkili olmadığı da göz önünde bulundurulmalı ve doktor tavsiyesi olmadan bilinçsiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.
Antibiyotik tedavisine başlanması halinde birkaç gün içerisinde ilk belirtilerin yok olduğu görülmektedir. Ancak rahatsızlığın tam anlamıyla geçebilmesi için minimum 1 hafta ilaç kullanımına düzenli bir şekilde devam edilmesi gerekmektedir. İdrar yolu enfeksiyonu nedeniyle şiddetli yanma ve ağrı hissedilmesi durumunda da idrar yolu kanallarını ve mesaneyi uyuşturma özelliğine sahip olan ağrı kesici ilaçların kullanımına gidilebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
İdrar yolu enfeksiyonu bir kez tedavi edildikten sonra çoğu zaman yeniden kendini gösterebilen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonu ile bir kez mücadele etmiş ve iyileşmiş olan kişilerin mutlaka koruyucu tedavi uygulamalarına gitmeleri büyük önem taşımaktadır.
Koruyucu tedavi seçenekleri arasında en popüler olanlarından birisi olarak da bağırsak florasını düzenleme özelliği olan reçeteli ilaçlar ya da özel C vitamini kürlerinden faydalanılabileceği söylenebilir. Tüm bunların yanı sıra idrar yolu enfeksiyonu neden olur diyen ve bu rahatsızlıktan nasıl korunabileceğini merak edenlere gün içerisinde bol su içmeleri, genital bölge temizliğine çok önem vermeleri, ayaklarını her daim sıcak tutmaları ve kabız olmaktan kaçınmaları da yine tavsiye edilebilecek olan diğer önlemler arasında gelmektedir.